Gediz Apartmanı

Yapının Kimliği ve Tarihçesi

Bugünkü Adı: Gediz Apartmanı       

Eski/özgün/farklı adları: Gediz Apartmanı

Yeri/adresi: 22 Pafta, 216 Ada, 65 Parsel, Donanmacı Mahallesi, No:290 ve 292 (Orijinal Bina No:28), 35580, Karşıyaka, İZMİR

Tipi/işlevi: Konut     

Yasal durumu (tescil): Tescili yok 

Diğer bilgiler: İki bloktan oluşan yapı zemin+sekiz katlıdır. 290 numaralı blokta zemin katta depo bulunmaktadır ve arka otopark alanına geçiş buradaki boşluktan sağlanmaktadır. Bu bloktaki diğer bütün katlarda tek daire bulunmaktadır. 292 numaralı blokta zemin katta bir kapıcı dairesi, 8. kata kadar olan katlarda ise her katta iki daire, 8. katta ise bir daire bulunmaktadır. Yapı zemin katta 484 m2’lik bir alana oturmaktadır. 66 no.lu parsele bitişik olup, bu parsel otopark ve bahçe olarak kullanılmaktadır. Tapu alanı 1099,75 m2’dir. 290 no.lu bloktaki daireler ise 150 m2, 292 no.lu bloktaki daireler 160 m2‘dir.

Özgün kullanım/program: Konut

Tamamlandığı tarih: 1967

Mimar(lar)/tasarımcı(lar): Faruk San (A.F.A. Mimarlık ve Mühendislik Bürosu)

Yüklenici(ler): Cahit Akarçay

İşveren: Rıza Durgunoğlu

Sahibi/bakımından sorumlular: Rıza Durgunoğlu

Yapıyla ilgili diğer kişiler:

1969- Hüseyin Tahsin Bor’a ait tapu senedi bulunmaktadır.

1983- Erkan Yağcı’ya ait tapu senedi bulunmaktadır.

1984- İhsan Özyağcı pastane imalat için Belediye’ye dilekçe yazmıştır.

2017- Yapı Sakini-Süha Tarman (290 no.lu Blok- Daire 12)

2017- Yapı Sakini-Muzaffer Aydemir (292 no.lu Blok- Daire 1)

Yapıyla ilgili firmalar: Borser Asansör

Bilinen değişiklikler: 8. kat yapıya sonradan eklenmiştir. 1974 yılında yaşanan deprem sebebiyle 292 no.lu Blok- Daire 1’in mutfak ve yatak odası onarılarak içindeki mobilyalar değiştirilmiştir. 

Bugünkü kullanımı: Konut

Bugünkü fiziksel durumu: Yapı kullanılabilir durumdadır ve özgün tasarımı büyük oranda korunmuştur. İncelenen 1 ve 12 numaralı dairelerin iç mekânları da dönemin özgün tasarım özelliklerini yansıtmaktadır.

Yapının ayrıntılı tanımı: Yapı, Donanmacı Mahallesi’nde, Karşıyaka’nın eski adı Yalı Caddesi olan, Cemal Gürsel Caddesi üzerinde bulunmaktadır. Gediz Apartmanı, 1967 yılında Faruk San, Kayan Özgiller ve Nizamettin Coşkun tarafından Durgunoğlu ailesi için tasarlanmıştır. Apartman, betonarme karkas sistem olarak inşa edilmiştir.

İncelenen diğer apartmanlardan farklı olarak zemin kat geriye çekilerek yapı yerden yükseltilmiş ve böylece yapı-zemin ilişkisinde farklı bir tasarım anlayışı uygulanmıştır. Zemin kattaki bu geriye çekilme sayesinde, iki bloktan oluşan bu yapının ağır kütle etkisi hafifletilmiştir.

Mimar Faruk San (1921-2006)
(A.F.A. Mimarlık ve Mühendislik Bürosu)

1929 – 1934 Özel Okul (İlkokul), 1934 – 1938 Kabataş Erkek Lisesi (Ortaokul), 1938 – 1941 Kabataş Erkek Lisesi (Lise) ve 1942 – 1947 G.S.A. Yüksek Mimari Kısmı (Üniversite) ile öğrenimini tamamladı.

1947 – 1949 yılları arasında Hava Kuvvetleri’nde Yedek Subaylık yaptı. 1950’de İzmir’de özel serbest büro açtı. 1956’da kollektif şirket kurarak iki orta meslektaşı ile çalıştı. 1974’de Afa İnşaat ve Sanayi A.Ş. kurdu ve mesleki faaliyetlerini halen daha geniş çapta devam ettirdi. 1984 Afa Prefabrik A.Ş. kuruldu ve ilk yönetim Kurulu Başkanı Ö. Faruk San oldu.

Ege Bölgesi’nde yaklaşık 30 adet apartman inşaatı, 20 adet ev/villa, Ege Bölgesi’nde 50 adet banka inşaatı-büro, Ege Bölgesi’nde 20 adet sanayi tesisi/fabrika (Tuborg Bira Fabrikası, Pınar Süt Fabrikası, Billur Tuz Fabrikası, Ege Gübre Fabrikası, Afa Prefabrik Beton Fabrikası, Metaş Fabrikası, İGS İstanbul Giyim Sanayi, vb.) San’ın bizzat yaptığı ya da yapımına katıldığı önemli projeler arasında bulunmaktadır (https://www.izmir-smd.org.tr/Uyeler/14/O-FarukSan).

Karşıyaka kökenli mimarlardan Y. Mimar Kayan Ergün Özgiller’in, ortağı olduğu AFA İnşaat Şirketi ortakları Y. Mimar Faruk San ve Y. Mimar Ürün Güray ile birlikte, Karşıyaka Yalısı’nda tasarlamış ve uygulamış olduğu mimari örnekler arasında olan No: 296 Gökçeoğlu Apartmanı, No: 304 Yalı Apartmanı ile No: 290-292 Gediz Apartmanları bulunmaktadır (Gündüz, O., Ege Mimarlık, 2006/3, 58, s.34).

San’ın konut tasarımları arasında Göztepe-Mithatpaşa Caddesi no: 747’deki Hikmet Tabak Apartmanı (1960-61), Ilıca-Çeşme’de Mikalef Evi (1963) bulunmaktadır.

Fotoğraf kaynağı: http://egemimarlik.org/21/2.pdf

Sözlü Tarih Belgelemeleri

Süha Tarman, röportaj, 2017

“… Şu anda bulunduğumuz ev Faik Gürer, yani benim kayınpederim tarafından 1967 yılında alınmış, o zamanın meşhur Afa İnşaat Şirketi-Faruk San tarafından yapılmış, 23 daireli bir apartmandır… apartman şu anda her şeyiyle düzgün bir şekildedir. Bazı yerleri değişmiştir, çünkü aşağı yukarı 50 yıllık bir sistem olduğu için değişmiştir ama eskilere karşı halen bir ilgimiz var.”

 

“…Tabi buradaki koleksiyon, bizim evimiz bir arka sokakta olmakla beraber, burada bu evi eski haliyle bıraktık. Yani eşyalar, dediğim gibi yetmişli yıllardan kalma… hemen hemen aynı düzende bıraktık. Tabi bunların bakımları oluyor, bazı eskiyen şeyleri değişiyor ancak burasını şu anda görebildiğimiz ve yahut da göreceğiniz diğer şeyleri, gazete kupürlerinden tutun da, işte ne bileyim, tarih dergilerine kadar, Fransızca kataloglar, Fransızca belgeler, otomotiv ile ilgili bazı belgeler, bunları topluyoruz ve ilgili isteyen arkadaşlara, buradan çıkarmamak şartıyla, fotoğraflarını ve yahut da fotokopilerini veriyoruz. Yani gaye evde her şeyi saklamak, ve yahut da yastık altında tutmak yerine, gençlere İzmir, bilhassa İzmir’le ilgili elimizden gelen her türlü bilgiyi vermek üzere bu bizim için bir zevk oluyor.”

 

“Ne zamandan beri… Bu aşağı yukarı 2004 yılından itibaren biz bu evde gerekli ilaveleri yaparak, burada yani kimse kalmıyor ama ev her şeyiyle, yani gazı da vardır, suyu da vardır… Burada bir kere onları muhafaza ediyoruz. İkincisi de bir arkadaşlığımız vardır yani benim şu anda ortaokuldan, liseden, üniversiteden arkadaşlarımız vardır… Onların da meraklı oldukları konular var, onları tartışıyoruz… Daha çok gündelik konularla, ve işte İzmir’in tarihi, Karşıyaka’yla ilgili, Karşıyaka’nın tarihi, Karşıyaka’daki eskiler, Karşıyaka’daki eski binalar, bunlarla ilgili de toplantılar yapıyoruz.”

 

“…bu binanın yapılışı yanılmıyorsam 1965 yılında başladı. Dediğim gibi, Faruk San’ın Afa ile ortaklığı vardı… bütün bu binanın yapılmasında zaten esas konu Faruk San’ın hanımının da burada bir payı vardı diyelim. O zamanki şartlarla bu bina yapıldı ve şu anda da gayet sağlam, düzgün ve bazı malzemeleri halen daha kullanımda. Mesela zemin malzemeleri bilhassa. Yani döşemeler Famerit diye bir fabrikadan. Kapılar, pencereler orijinal. Tabi bazıları değişti… mesela bu balkon demirleri, balkon panjurları… bazı şeyler mecburen değişti ama genellikle korundu, yani bina gayet sağlam vaziyette. Şu anda 23 dairede de oturan var ve modern bütün donanımları da var. Yani doğalgazı da var, suyu da var… Her şeyi normal bir apartman gibi. Arkada bir otopark bölümü de var. Yani memnunuz, binadan ve yapanlardan da memnunuz yani bunca sene geçtiği halde bu bina ayakta duruyor. Gayet güzel, öyle bir çökmesi de yoktur.”

 

“Bu orijinal mobilyalar yani aileden kalan, 1920’lerden kalan mobilyalara tabi gözümüz gibi bakıyoruz. Bizim oturduğumuz evde onların diğer parçaları bulunuyor. Bir kısım kardeşlerimizde bulunuyor.

 

Buradakilerde… eskilerden yani o zaman kullandığımız odun sobasından tutun da… susuzlukta kullanılan özel lavabolar diyelim. Bu tip şeyler, o zamanki kullanılan yemek takımları, o zamanki kullanılan diğer bardaklar çanaklar… onları mümkün olduğu kadar muhafaza etmeye çalışıyoruz. Burada kimse devamlı oturmadığı için muhafazası da kolay oluyor, temizliği de kolay oluyor. Yani öyle çoluk çocuk gelse bu sefer kırılmalar olur…”

Harita